Thiết Bị Chống Phát Ngược Điện Mặt Trời Là Gì Và lợi Ích Khi Lắp Đặt

Thiết Bị Chống Phát Ngược Điện Mặt Trời Là Gì Và lợi Ích Khi Lắp Đặt

Sự phát triển của năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời, đã mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và môi trường cho các hộ gia đình và doanh nghiệp tại Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó là những yêu cầu kỹ thuật mới nhằm đảm bảo an toàn và ổn định cho lưới điện quốc gia. Một trong những yêu cầu quan trọng nhất đối với các hệ thống điện mặt trời hòa lưới không có hợp đồng mua bán điện là phải ngăn chặn việc phát ngược công suất lên lưới. Giải pháp cho vấn đề này chính là thiết bị chống phát ngược, hay còn gọi là Zero Export.

1. "Phát Ngược Điện Lên Lưới" Là Gì và Tại Sao Cần Kiểm Soát?

Trong một hệ thống điện mặt trời hòa lưới thông thường, khi lượng điện do các tấm pin sản xuất ra lớn hơn lượng điện mà gia đình hoặc doanh nghiệp đang tiêu thụ, phần điện dư thừa sẽ tự động được đẩy ngược lên lưới điện công cộng.

Tuy nhiên, việc phát ngược này gây ra một số vấn đề:

• Về Quy Định Của Ngành Điện (EVN): Hiện tại, chính sách mua lại điện mặt trời từ các hộ gia đình (sau Quyết định 13/2020/QĐ-TTg) đã tạm dừng. Do đó, EVN yêu cầu các hệ thống lắp đặt mới không được phép phát điện dư thừa lên lưới. Việc phát ngược có thể bị ghi nhận bởi công tơ hai chiều và có thể dẫn đến các vấn đề pháp lý hoặc bị yêu cầu dừng hoạt động.

• Về An Toàn Lưới Điện: Khi nhân viên điện lực tiến hành sửa chữa, bảo trì đường dây, họ cần chắc chắn rằng lưới điện đã được ngắt hoàn toàn. Nếu một hệ thống điện mặt trời vẫn đang phát ngược lên lưới, nó có thể gây ra nguy cơ giật điện nghiêm trọng, đe dọa tính mạng của công nhân.

• Về Ổn Định Lưới Điện: Việc nhiều hệ thống nhỏ lẻ cùng phát điện lên lưới một cách không kiểm soát có thể gây ra sự mất ổn định về điện áp và tần số của lưới điện khu vực.

Vì những lý do trên, việc trang bị một giải pháp ngăn chặn phát ngược là điều bắt buộc và cần thiết.

2. Thiết Bị Chống Phát Ngược (Zero Export) Là Gì?

Thiết bị chống phát ngược (Zero Export) là một thiết bị điện tử có chức năng giám sát liên tục luồng công suất giữa hệ thống điện mặt trời, tải tiêu thụ và lưới điện. Nhiệm vụ chính của nó là đảm bảo rằng công suất từ bộ biến tần (inverter) tạo ra sẽ không bao giờ vượt quá công suất mà tải đang tiêu thụ, từ đó ngăn chặn hoàn toàn việc phát điện ngược lên lưới.

Thiết bị này hoạt động như một "người điều phối thông minh", chỉ cho phép hệ thống năng lượng mặt trời sản xuất một lượng điện vừa đủ để cung cấp cho các thiết bị đang hoạt động trong nhà.

3. Nguyên Lý Hoạt Động

Nguyên lý hoạt động của thiết bị Zero Export khá tinh vi nhưng có thể được tóm tắt qua 3 bước chính:

Đo Lường (Measurement): Một cảm biến dòng điện, thường gọi là biến dòng CT (Current Transformer), được kẹp vào dây tổng của lưới điện ngay sau công tơ điện chính. Cảm biến này liên tục đo lường dòng điện và chiều của dòng điện đang đi vào hoặc đi ra khỏi nhà bạn.

Phân Tích và Giao Tiếp (Analysis & Communication): Dữ liệu từ cảm biến CT được gửi về bộ điều khiển trung tâm (có thể tích hợp sẵn trong inverter hoặc là một thiết bị rời). Bộ điều khiển này so sánh hai thông số:

Công suất mà hệ thống điện mặt trời đang tạo ra (Psolar​).

Công suất mà các thiết bị trong nhà đang tiêu thụ (Pload​).

Điều Khiển (Control): Dựa trên kết quả phân tích, bộ điều khiển sẽ ra lệnh cho bộ biến tần (inverter):

• Nếu Pload​≥Psolar​

  : Tải tiêu thụ đang lớn hơn hoặc bằng công suất mặt trời tạo ra. Lúc này, inverter sẽ hoạt động ở công suất tối đa để cung cấp điện. Phần còn thiếu sẽ được lấy từ lưới điện.

• Nếu Psolar​>Pload​

  : Công suất mặt trời tạo ra đang lớn hơn tải tiêu thụ, có nguy cơ phát ngược. Ngay lập tức, bộ điều khiển sẽ gửi tín hiệu yêu cầu inverter giảm công suất phát xuống bằng đúng với công suất tải đang tiêu thụ (Psolar​=Pload​). Quá trình này diễn ra cực nhanh (chỉ trong vài mili giây), đảm bảo không có lượng điện dư thừa nào bị đẩy ra lưới.

4. Lợi Ích Khi Lắp Đặt Thiết Bị Chống Phát Ngược

• Tuân Thủ Tuyệt Đối Quy Định của EVN: Đây là lợi ích quan trọng nhất, giúp hệ thống của bạn đủ điều kiện để hòa lưới và hoạt động hợp pháp.

• Đảm Bảo An Toàn Tối Đa: Ngăn chặn các rủi ro về điện giật cho nhân viên bảo trì lưới điện.

• Tối Ưu Hóa Tự Tiêu Thụ: Khuyến khích người dùng thay đổi thói quen sử dụng điện, tập trung vận hành các thiết bị công suất lớn (máy lạnh, máy bơm, bếp từ) vào ban ngày để tận dụng tối đa nguồn năng lượng miễn phí từ mặt trời.

• Bảo Vệ Hệ Thống: Giúp inverter hoạt động ổn định hơn, tránh các sự cố liên quan đến biến động của lưới điện.

5. Lưu Ý Khi Lựa Chọn và Lắp Đặt

• Tính Tương Thích: Cần đảm bảo thiết bị Zero Export (hoặc tính năng này) phải tương thích hoàn toàn với bộ biến tần (inverter) bạn đang sử dụng. Các thương hiệu inverter lớn như a, Growatt, Huawei, Sungrow... thường có giải pháp Zero Export đi kèm.

• Độ Chính Xác: Chọn thiết bị có cảm biến CT và bộ điều khiển chất lượng cao để đảm bảo việc đo lường và phản ứng chính xác, tránh phát ngược dù chỉ một lượng nhỏ.

• Tốc Độ Phản Ứng: Tốc độ điều khiển của thiết bị phải đủ nhanh để ứng phó kịp thời với sự thay đổi đột ngột của tải tiêu thụ.

• Đơn Vị Lắp Đặt Uy Tín: Việc lắp đặt, đặc biệt là kẹp cảm biến CT, cần được thực hiện bởi các kỹ thuật viên có chuyên môn để đảm bảo hệ thống hoạt động chính xác và an toàn.

Trong bối cảnh chính sách điện mặt trời hiện nay tại Việt Nam, thiết bị chống phát ngược (Zero Export) không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một thành phần bắt buộc đối với các hệ thống điện mặt trời hòa lưới bám tải. Đây là một khoản đầu tư thông minh, không chỉ giúp bạn tuân thủ pháp luật mà còn đảm bảo an toàn cho cộng đồng và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng nguồn năng lượng sạch mà bạn tạo ra.

Dịch vụ lắp đặt, thi công điện mặt trời - Tứ Trụ Solar

CÔNG TY TNHH TM & DV TƯ VẤN TỨ TRỤ SOLAR